Q & A

Σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής μας αισθανόμαστε ότι χρειαζόμαστε ψυχοσυναισθηματική υποστήριξη ή ότι δυσκολευόμαστε να βρούμε λύσεις σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα. Πολλές φορές αφορμή γίνεται ένα δυσάρεστο συμβάν στο παρόν και άλλες φορές το άτομο επιθυμεί να διερευνήσει τραύματα που έρχονται από το παρελθόν. Άλλες φορές, ένα ψυχοθεραπευτικό ταξίδι ξεκινάει από την ανάγκη του ατόμου να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, να εξελιχθεί και να δημιουργήσει νέες δυνατότητες.

Σε κάθε περίπτωση, εάν αισθανόμαστε ότι υπάρχουν ζητήματα που παρεμβαίνουν στο να ζούμε τη ζωή μας με ηρεμία και να είμαστε λειτουργικοί, καλό θα ήταν να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Όταν επιλέγουμε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, πρωτίστως χρειάζεται να δούμε την κατάρτισή του και εάν εργάζεται νόμιμα στη χώρα στην οποία εδρεύει φορολογικά και εργασιακά. Ταυτόχρονα, ψάχνοντας την κατάρτιση του ειδικού, μπορούμε να δούμε επίσης εάν η ειδίκευσή του ή η ψυχοθεραπευτική του προσέγγιση μας ταιριάζει ή είναι η κατάλληλη για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Μαζί όμως με την κατάρτιση μιας ειδικού, η προσωπική αίσθηση που μας αφήνει ένας άνθρωπος είναι πολύ σημαντική για την επιλογή μιας θεραπεύτριας. Η θεραπευτική σχέση είναι πολύτιμη και πολύ σημαντική στη ζωή των ανθρώπων, ως εκ τούτου είναι σημαντικό να δώσουμε βάση στον επαγγελματισμό μιας ειδικού, στην αίσθηση που μας αφήνει η επαφή μαζί της, στην απρόσκοπτη επικοινωνία χωρίς θολά σημεία ή χειριστικές συμπεριφορές και χωρίς την έπαρση του «ειδικού».

Όπως σε όλες τις σχέσεις που τις διέπει η ανοιχτότητα και η ασφάλεια, εάν στην πορεία της θεραπευτικής διαδικασίας υπάρχουν σκέψεις ότι δεν έχει γίνει η κατάλληλη επιλογή θεραπεύτριας, αυτό το ζήτημα μπορεί να συζητηθεί μέσα στην θεραπεία, όχι για να πείσω το θεραπευόμενο άτομο για την καταλληλόλητά μου, αλλά για να βρούμε μαζί τις καλύτερες δυνατές λύσεις για το ίδιο.

Ο ψυχίατρος είναι ο ειδικευμένος ιατρός ο οποίος είναι αρμόδιος στο να διαγνώσει και να θεραπεύσει ψυχικές διαταραχές. Είναι επίσης ο μόνος ο οποίος μπορεί να συνταγογραφήσει φαρμακευτικές ουσίες για τις ψυχικές παθήσεις του ατόμου.

Ο ψυχολόγος είναι ο ειδικός που έχει εκπαιδευτεί στην επιστήμη της Ψυχολογίας. Ο ίδιος έχει εκπαιδευτεί να αναγνωρίζει τις αιτίες και τους συσχετισμούς στα διάφορα ψυχικά φαινόμενα. Ο ψυχολόγος μπορεί να αναλάβει την διαλεκτική θεραπεία ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ψυχικές διαταραχές ή δυσκολίες ψυχικής φύσης. Σε αρκετές περιπτώσεις ο ψυχολόγος έχει και κάποια επιπλέον ειδίκευση (για παράδειγμα Παιδοψυχολόγος, με ειδίκευση στη Νευροψυχολογία, με ειδίκευση στις εξαρτήσεις κ.α.) οπότε τα άτομα μπορούν αναζητήσουν τον κατάλληλο για αυτούς ψυχολόγο. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, η επιστήμη της ψυχολογίας είναι αυτή που μελετά το πώς λειτουργεί η ανθρώπινη ψυχή, τις θεωρίες και τους νόμους που διέπουν την λειτουργία του εγκεφάλου, τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις επιθυμίες και τις συμπεριφορές του ανθρώπου.

Ο ψυχοθεραπευτής είναι ο ειδικός ψυχικής υγείας που έχει εκπαιδευτεί σε κάποια μορφή ψυχοθεραπείας (πχ Συστημική – Οικογενειακή θεραπεία, Ψυχανάλυση, Γνωσιακή- Συμπεριφορική θεραπεία, Αφηγηματική θεραπεία, Προσωποκεντρική κ.α.). Στην ψυχοθεραπεία, ο θεραπευτής αναλαμβάνει την επίλυση ψυχικών ζητημάτων μέσω της διαλεκτικής θεραπείας, της συζήτησης δηλαδή.

Ένας ψυχολόγος ή ένας ψυχίατρος, μπορεί να έχει ή μπορεί και να μην έχει την ιδιότητα του ψυχοθεραπευτή. Σε κάθε περίπτωση όμως, για να ασκεί κάποιος το λειτούργημα της ψυχοθεραπείας, οφείλει να έχει και μία ακόμη βασική ιδιότητα. Η ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση λοιπόν, «κουμπώνει» ουσιαστικά πάνω στην βασική ιδιότητα του ειδικού ψυχικής υγείας.

Η ψυχοθεραπεία είναι συνήθως μια μακροχρόνια θεραπευτική διαδικασία που αφορά την αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων ή την βαθύτερη κατανόηση των ψυχικών μηχανισμών και του εαυτού. Επίσης, αφορά τις σημαντικές σχέσεις του ατόμου, τις εμπειρίες του, τις σημαντικές του ιστορίες και το πώς αλληλεπιδρά με άλλα άτομα. Στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία επενδύουμε στη θεραπευτική σχέση και την θεραπευτική συμμαχία που αναπτύσσεται σταδιακά και εξελίσσεται ανάμεσα στην θεραπεύτρια και το θεραπευόμενο πρόσωπο.

Μέσα στο θεραπευτικό δωμάτιο δομείται μια σχέση κι ένας τρόπος να σχετιζόμαστε, που διέπεται από σεβασμό, όρια, φροντίδα, αναγνώριση. Για πολλούς ανθρώπους αυτό αποτελεί το «φυτώριο» μέσα στο οποίο μαθαίνουν πώς να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους μέσα σε σχέσεις που τις χαρακτηρίζει ο σεβασμός και τα όρια, πώς δομούνται και διατηρούνται οι υγιείς σχέσεις. Η ψυχοθεραπεία είναι αυτός ο τόπος, όπου πηγαίνουμε ώστε να συναντήσουμε τον εαυτό μας, αλλά και τους άλλους ανθρώπους.

Σε αυτόν τον «τόπο» που αποπνέει ασφάλεια, εργαζόμαστε και για την φροντίδα τραυμάτων, επώδυνων καταστάσεων της ζωής ή ψυχικών διαταραχών ή δυσκολιών. Άγχος, κατάθλιψη, βία, απώλεια, πένθος, χρόνιο πόνος κ.α. είναι μερικά μόνο από τα θέματα που επεξεργαζόμαστε στην θεραπεία.

Από την άλλη, η συμβουλευτική είναι συνήθως, μια βραχεία μορφή θεραπείας που στοχεύει στην επίλυση κάποιου συγκεκριμένου προβλήματος. Το άτομο με ανοιχτότητα και ειλικρίνεια συζητάει με την θεραπεύτρια-σύμβουλο για το ζήτημα που το προβληματίζει.

Η όρος συμβουλευτική, πολλές φορές παρερμηνεύεται καθώς πιστεύεται ότι είναι παροχή συμβουλών και έτοιμων λύσεων για το συμβουλευόμενο άτομο. Ο όρος όμως προέρχεται από το συν + βουλεύομαι, δηλαδή συσκέπτομαι, συναποφασίζω. Αυτό σημαίνει ότι μέσα στην συμβουλευτική συνεδρία η ψυχολόγος ακούει με προσοχή και ενσυναίσθηση και βοηθάει το άτομο με τις κατάλληλες ερωτήσεις να διακρίνει όλες τις συνιστώσες του προβλήματος και έπειτα μαζί να κατευθυνθούν προς το πεδίο των πιθανών λύσεων.

Στη συμβουλευτική πολλές φορές διαχειριζόμαστε αιτήματα που αφορούν την λήψη αποφάσεων από το άτομο μέσα σε στενά χρονικά περιθώρια, για αυτό το λόγο η συμβουλευτική διαδικασία πολλές φορές μπορεί να έχει την έννοια του κατεπείγοντος, χωρίς όμως να υπάρχει η δυνατότητα για μακροχρόνια διερεύνηση (για παράδειγμα η προσαρμογή ενός παιδιού στο σχολικό περιβάλλον, η απόφαση να δεχτεί το άτομο μια προαγωγή, η απόφαση για την διατήρηση ή τον τερματισμό μίας κύησης κ.α.).

Η αφηγηματική θεραπεία επινοήθηκε από τον Αυστραλό Michel White και τον συνεργάτη του David Epston. Ξεκινώντας από την οικογενειακή θεραπεία και επηρεασμένοι από τον μετα-στρουκτουραλισμό, την πολιτισμική ψυχολογία και την ανθρωπολογία, συνέθεσαν μία νέα θεωρητική προσέγγιση για την ψυχοθεραπεία και την κοινοτική πρακτική.

Κεντρικό σημείο της Αφηγηματικής πρακτικής, είναι ότι καθαιρεί την εξουσία των θεραπευτών και θεωρεί τα άτομα ειδικούς για τις ζωές τους. Ταυτόχρονα, εντοπίζει τα προβλήματα έξω από τα άτομα και όχι ως αναπόσπαστα κομμάτια της ζωής και της προσωπικότητας του ατόμου, αποδυναμώνοντας το στίγμα και την πίεση που ασκούν στα άτομα.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις ιδιαιτερότητες του πλαισίου μέσα στο οποίο ζει και λειτουργεί το άτομο. Η οικογένεια, η ομάδα των φίλων, αλλά και η κοινότητα, η πόλη, η χώρα, δίνει χαρακτηριστικά γνωρίσματα στο άτομο και στα προβλήματά του. Μέσα σε αυτές τις κοινότητες, δημιουργούνται οι πολλαπλές ταυτότητες του ατόμου

και παράγονται οι βασικές αρχές που καθορίζουν τις πεποιθήσεις του, τα όνειρα, τους στόχους και τις ιστορίες που αφηγείται ο άνθρωπος για το ποιος είναι και ποιος θα ήθελε να είναι.

Στην Αφηγηματική θεραπεία είναι σημαντικό να αποφεύγεται οποιοσδήποτε επανατραυματισμός του ατόμου και για αυτόν το λόγο ΔΕΝ γίνεται καμία προσπάθεια έκθεσης στο τραύμα για θεραπευτικούς σκοπούς.

Κεντρικής σημασίας είναι η σύνδεση της θεραπευτικής δουλειάς του ατόμου με ζητήματα φεμινισμού και συμπερίληψης, όλα απαρτιωμένα μέσα στην προσπάθεια κατανόησης της προβληματικής ιστορίας του ατόμου και της προσπάθειας να φέρουμε στην επιφάνεια την επιθυμητή του ιστορία, το πώς θα ήθελε να ζει τη ζωή του και ποιοι πραγματικά είναι οι παράγοντες που το εμποδίζουν προς αύτη την κατεύθυνση.

Ένας ακόμη κεντρικός άξονας της Αφηγηματικής θεραπείας, είναι η γλώσσα που χρησιμοποιούμε, η οποία στοχεύει στο να ενδυναμώσει το άτομο και να αναγνωρίσει το πρόβλημα του όχι ως εγγενές χαρακτηριστικό του ή χαρακτηριστικό γνώρισμα ολόκληρης της ζωής του, αλλά ως ένα σημείο στο χάρτη, από τον οποίο μπορεί να μετακινηθεί και να ακολουθήσει διαφορετική πορεία και νέους στόχους.

Αν μπορώ να χαρακτηρίσω με λίγα λόγια την Αφηγηματική θεραπεία και πρακτική, θα έλεγα ότι αυτό που την ξεχωρίζει από άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις, είναι η βαθιά πίστη στις δυνάμεις και τις ικανότητες των ανθρώπων για αλλαγή και δράση. Είναι μια προσέγγιση η οποία διαπνέεται από σεβασμό και δε δημιουργεί ενοχή, μια κατεύθυνση που φέρνει τους ανθρώπους στο επίκεντρο ως ειδικούς για την ίδια τους τη ζωή και υποθέτει ότι οι άνθρωποι έχουν πολλές επιδεξιότητες, ικανότητες, πεποιθήσεις, αξίες και προσωπικές δεσμεύσεις οι οποίες μπορούν να τους βοηθήσουν να μειώσουν την επίδραση του προβλήματος στη ζωή τους.

Η Συστημική θεωρία και πρακτική τροφοδοτούνται από τους τρόπους και τα μοντέλα που μας έχει προσφέρει το μεταμοντέρνο επιστημονικό και φιλοσοφικό πνεύμα της εποχής, δηλαδή την κυβερνητική, την θεωρία των πληροφοριών, τη θεωρία της επικοινωνίας, τη θεωρία των παιγνίων, τη γενική θεωρία συστημάτων, τη θεωρία του χάους κ.ο.κ., όπως και τον τρόπο σκέψης του ριζοσπαστικού κονστρουκτιβισμού.

Στη δεκαετία του ’50 κάποιοι πρωτοπόροι θεραπευτές άρχισαν να εγκαταλείπουν το γνώριμο πεδίο της ατομικής ή ομαδικής θεραπείας και να δουλεύουν με οικογένειες. Έτσι γεννήθηκε η Συστημική - Οικογενειακή θεραπεία.

Τόσο η Οικογενειακή, όσο και η Συστημική θεραπεία, τείνουν μέχρι σήμερα να θεωρούνται κάτι περισσότερο από μία ακόμη μορφή θεραπείας. Οι Συστημικές θεραπευτικές τεχνικές προκύπτουν από το ερώτημα, πώς στα κοινωνικά συστήματα οι άνθρωποι κατασκευάζουν από κοινού την πραγματικότητά τους, ποια είναι τα δεδομένα

στα οποία βασίζονται η σκέψη και τα βιώματά τους και πώς μπορούν αυτά τα δεδομένα να αμφισβητηθούν και να «διαταραχθούν».

Η συστημική θεωρία και πρακτική προσεγγίζει τα θέματα μέσα στο δυναμικό πλαίσιο στο οποίο ανήκουν. Οι ψυχικές δυσκολίες, οι προβληματικές συμπεριφορές ή το σύμπτωμα που εμφανίζει ένα μέλος της οικογένειας, είναι αποτέλεσμα διεργασιών και αλληλεπιδράσεων που λαμβάνουν χώρα μέσα στο πλαίσιο όπου ζει το άτομο.

Η οικογένεια αποτελεί την πρωταρχική και μία από τις πιο σημαντικές μορφές οργάνωσης του ανθρώπου, κατά την Συστηματική – Οικογενειακή θεωρία. Γι’ αυτό πολλές φορές, θεωρούμε ότι το πρόβλημα που εμφανίζεται μέσα στην οικογένεια, εξυπηρετεί συγκεκριμένες λειτουργίες του συστήματος. Αυτή η θεώρηση δεν στοχεύει να ενοχοποιήσει την οικογένεια και τα μέλη της, αντίθετα τους δίνει τη δυνατότητα να βρουν νέα σημεία ισορροπίας, πιο λειτουργικά για όλα τα μέλη, μακριά από το πρόβλημα ή το σύμπτωμα.

Το μεγάλο πλεονέκτημα της Συστημικής – Οικογενειακής θεραπείας, έναντι άλλων θεραπευτικών πρακτικών, είναι ότι θεωρεί πως οι αλλαγές μέσα στην οικογένεια είναι εφικτές χωρίς την απαραίτητη συμμετοχή όλων των μελών σε θεραπεία. Η αλλαγή σε ένα μέλος του οικογενειακού συστήματος μπορεί να επιφέρει αλλαγές σε όλο το οικογενειακό σύστημα.

Η Θεωρία Συστημάτων στο πεδίο της ψυχολογίας και της θεραπείας, έχει τόσες πολλές και διαφορετικές εφαρμογές και οι θεωρητικοί της σε πολλά σημεία εκφράζουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις. Αυτά που κρατάω εγώ ως σημαντικά κεφάλαια στην πρακτική μου με τις οικογένειες και τα άτομα, είναι ότι τα συστήματα και η διαφοροποίησή τους, είναι στενά συνδεδεμένα, και ότι τα ζωντανά, δυναμικά συστήματα έχουν ένα απεριόριστο ρεπερτόριο δυνατοτήτων συμπεριφοράς.

Η συμβουλευτική για την συστημική θεραπεύτρια σημαίνει να διηγείται κάποιος κι άλλες, περισσότερες ιστορίες και να προσφέρει με αυτές μια πολυπλοκότητα, από την οποία το συμβουλευόμενο άτομο μπορεί να κατασκευάσει ένα νέο νόημα.

Η αποδόμηση στη Συστημική θεραπεία, δηλαδή η περιγραφή ενός ατόμου, μίας κατάστασης ή ενός προβλήματος από περισσότερες οπτικές, μας επιτρέπει να σκεφτούμε ποια ιστορία κρύβεται πίσω από μια κυρίαρχη αφήγηση. Πού υπάρχει εναλλακτική γνώση; Ποιες απόψεις παραλήφθηκαν ή καταπιέστηκαν;

Ο von Foerster περιέγραψε την κατεύθυνση της συστημικής σκέψης και δράσης με την φράση: «Να δρας πάντα έτσι ώστε να αυξάνεις τον αριθμό των επιλογών!». Ό,τι περιορίζει τον αριθμό των επιλογών (ταμπού, απαγορεύσεις σκέψης, δόγματα, αξιολογήσεις σωστού / λάθους) αντιβαίνει στη συστημική δουλειά. Αυτό φέρνει τη συστημική σκέψη σε σύγκρουση με φονταμενταλιστικές θρησκευτικές και ηθικές ιδέες και με άκαμπτα κανονιστικές επιστημονικές παραδόσεις. Ταυτόχρονα μπορεί να είναι τρομερά ενδιαφέρον να θέτουμε υπό αμφισβήτηση αυτό που ήδη γνωρίζουμε και να αναδεικνύουμε σε θέμα κάτι που δεν είχαμε καν αντιληφθεί.

Το Θεραπευτικό Συμβόλαιο ορίζει το σταθερό και ασφαλές θεραπευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργείται το πρόσφορο έδαφος για τη θεραπεία.

Η θεραπευτική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ της θεραπεύτριας και των θεραπευόμενων, είναι αυτή που καθορίζει την ποιότητα και την εξέλιξη της θεραπείας. Και τα δύο μέρη δεσμεύονται να τηρήσουν εξαρχής τους όρους και τους κανόνες που θέτονται.

Όπως θα σας επεξηγηθεί προφορικά κατά τη διάρκεια της πρώτης συνεδρίας, η θεραπεία είναι μια σχέση που λειτουργεί εν μέρει λόγω των σαφώς προσδιορισμένων δικαιωμάτων και ευθυνών που έχει το κάθε πρόσωπο που συμμετέχει. Αυτό το πλαίσιο βοηθά να δημιουργηθεί η ασφάλεια για την ανάληψη ρίσκων και η υποστήριξη που χρειάζεται για την ενδυνάμωση και αλλαγή.

Ως θεραπευόμενοι έχετε ορισμένα δικαιώματα που είναι σημαντικό για σας να γνωρίζετε, διότι αφορούν ακριβώς τη δική σας θεραπεία, της οποίας στόχος είναι η δική σας ευημερία. Υπάρχουν επίσης ορισμένοι περιορισμοί σε αυτά τα δικαιώματα που θα πρέπει να γνωρίζετε. Ως θεραπεύτρια, έχω αντίστοιχες ευθύνες απέναντι σε εσάς.

Το θεραπευτικό συμβόλαιο, αφορά τους όρους και τους κανόνες σχετικά με το απόρρητο, τα προσωπικά σας στοιχεία, την επικοινωνία μας, τα αρχεία που διατηρώ από τις συνεδρίες μας, την διάρκεια των συνεδριών, το κόστος, τις ακυρώσεις συνεδριών κ.α.

Στην ψυχοθεραπεία έχετε το απόλυτο δικαίωμα στο απόρρητο της θεραπείας σας. Δεν έχω το δικαίωμα να αποκαλύψω οποιαδήποτε πληροφορία ή στοιχεία που σας αφορούν, ή ακόμα ότι είστε σε θεραπεία με μένα χωρίς προηγούμενή σας γραπτή άδεια. Θα ενεργώ πάντοτε έτσι ώστε να προστατεύω τα προσωπικά σας δεδομένα και την ιδιωτική σας ζωή, ακόμη και στις περιπτώσεις που έχω τη συγκατάθεσή σας να συζητήσω ή να αποκαλύψω πληροφορίες σχετικά με εσάς σε τρίτα άτομα. Μπορείτε να μου ζητήσετε να μοιραστώ πληροφορίες που σας αφορούν με οποιοδήποτε άτομο εσείς επιλέξετε, αλλά παράλληλα έχετε το δικαίωμα να αλλάξετε γνώμη και να ανακαλέσετε την άδεια που μου έχετε δώσει ανά πάσα στιγμή. Μπορείτε επίσης, να ζητήσετε να παραστεί όποιο άλλο πρόσωπο εσείς επιθυμείτε σε οποιαδήποτε συνεδρία μας. Μπορώ ωστόσο νόμιμα, ως επαγγελματίας υπηρεσιών ψυχικής υγείας, να μιλήσω με έναν άλλο φορέα παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας ή ένα μέλος της οικογένειάς σας για εσάς εάν είστε ανήλικο άτομο, χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεσή σας, εάν κρίνω ότι η κατάσταση είναι επείγουσα.

Εάν είστε ανήλικος, σημαντικό είναι να γνωρίζετε ότι έχετε τα ίδια δικαιώματα στην εμπιστευτικότητα και το απόρρητο. Έστω και εάν οι γονείς σας έχουν δώσει τη συγκατάθεσή τους για την έναρξη της συνεργασίας μας, αυτό δεν σημαίνει ότι διατηρώ το δικαίωμα να μοιραστώ μαζί τους προσωπικές σας πληροφορίες τις οποίες θα μοιραστείτε στις συνεδρίες μας, εκτός εάν εμπίπτουν στις νομικές εξαιρέσεις που αφορούν τον άμεσο κίνδυνο της ζωής σας ή άλλου ατόμου.

Τι περισσότερες φορές, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε από την αρχή πόσες συνεδρίες θα χρειαστούν για την διερεύνηση ή την επίλυση ενός συγκεκριμένου ζητήματος. Την απόφαση όμως για την πορεία της θεραπείας και την συνολική διάρκειά της, την αποφασίζουμε μαζί, λαμβάνοντας πάντα υπόψη το αίτημα, τις ανάγκες και τις δυνατότητες του ατόμου.

Το τί ορίζουμε ως αποτέλεσμα, μπορεί να είναι υποκειμενικό και πολλές φορές μη μετρήσιμο. Το σημαντικό είναι το άτομο σε κάθε συνεδρία να αισθάνεται ότι πήρε κάτι χρήσιμο από την συνάντηση με την θεραπεύτρια, μια νέα γνώση για τον εαυτό του και τη ζωή του, μια καινούρια οπτική πάνω στο πώς βλέπει το πρόβλημά του, τις σημαντικές του σχέσεις ή το μέλλον του. Η πορεία της θεραπευτικής διαδικασίας αξιολογείται συνεχώς και μέσα σε κάθε συνεδρία από την θεραπεύτρια, κάνοντας συχνά ερωτήσεις ώστε να εξετάζουμε εάν η πορεία της συζήτησης είναι βοηθητική, χρήσιμη και προς την επιθυμητή κατεύθυνση.

Οι συνεδρίες συνήθως λαμβάνουν χώρα με μια συχνότητα μίας φοράς την εβδομάδα ή μίας φοράς κάθε δύο εβδομάδες. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις η συχνότητα μπορεί να είναι δύο φορές την εβδομάδα εάν υπάρχει έντονος ψυχικός πόνος ή δυσκολία που είναι μη διαχειρίσιμος από το άτομο. Παρόλα αυτά, η συχνότητα μπορεί να είναι και πιο αραιή, όπως για παράδειγμα σε μηνιαία βάση. Η συχνότητα λοιπόν, ορίζεται κατά περίπτωση και συναποφασίζεται, λαμβάνοντας πάντα υπόψη το αίτημα, τις ανάγκες και τις δυνατότητες του ατόμου.

Η ατομική συνεδρία ψυχοθεραπείας ή συμβουλευτικής διαρκεί 50 λεπτά. Η συνεδρία ζεύγους διαρκεί 60 λεπτά. Η οικογενειακή συνεδρία διαρκεί 90 λεπτά και οι ομαδικές συναντήσεις διαρκούν από 90 έως 120 λεπτά, ανάλογα με την φύση και το περιεχόμενο της ομάδας.

Οι συνεδρίες ψυχοθεραπείας ξεκινάνε συνήθως με την πρώτη επικοινωνία που θα έχει το άτομο με την θεραπεύτρια. Σε αυτή την πρώτη επαφή θα σας δώσω όλες τις πληροφορίες για τις συνεδρίες και την κατάρτισή μου καθώς επίσης θα σας επιδείξω και όλα τα διαπιστευτήριά μου ώστε να είστε σίγουροι ότι μιλάτε με Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια, που εργάζεται σε νόμιμο γραφείο (πτυχίο, άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, κοκ).

Έπειτα θα μου εξηγήσετε εν συντομία ποιο είναι το αίτημά σας, αυτό που σας οδήγησε να απευθυνθείτε σε εμένα. Θα μου δώσετε κάποιες πληροφορίες για το ιστορικό σας και την οικογένειά σας, στοιχεία χρήσιμα για να αξιοποιήσουμε πληροφορίες από το γενεόγραμμά σας και έπειτα θα ορίσουμε το πρώτο ραντεβού.

Από εκεί και έπειτα, το ταξίδι ξεκινά! Στο πρώτο ραντεβού, θα μιλήσουμε για το θεραπευτικό συμβόλαιο, τους κανόνες που διέπουν τη σχέση μας, θα ξεκαθαρίσουμε και θα αποσαφηνίσουμε όλα όσα χρειάζονται διευκρίνηση, δίνοντας ένα πρώτο καλό παράδειγμα για το πώς είναι να θέτουμε όρια σαφή και ξεκάθαρα στις σχέσεις μας, τα οποία εξασφαλίζουν την καλή συνεργασία και στις υπόλοιπες σημαντικές μας σχέσεις.

Η θεραπευτική διαδικασία στην πορεία ακολουθεί το αίτημα του ατόμου, τους ρυθμούς του και τις ανάγκες του.

Οι συνεδρίες μπορούν να τερματιστούν οποιαδήποτε στιγμή το άτομο το επιθυμεί. Η παραμονή στην θεραπευτική διαδικασία είναι σημαντικό να γίνεται με δική σας βούληση και επιθυμία και όχι να αισθάνεστε εξωγενή πίεση για να συμμετέχετε.

Παρόλα αυτά, για να λάβει το άτομο τα μέγιστα οφέλη από το θεραπευτικό του ταξίδι, πριν τη λήξη, ιδανικά θα θέλαμε να υπάρχουν μία με δύο συνεδρίες όπου θα αξιολογήσουμε μαζί τί ήταν βοηθητικό για το άτομο, τί θα ήθελε να γίνει διαφορετικά, τί αποκόμισε και κατά πόσο βρίσκεται σε διαφορετικό «σημείο» από αυτό στο οποίο ξεκίνησε.

Επίσης, αξιολογούμε κατά πόσο το αίτημα για το οποίο επισκέφτηκε το γραφείο της θεραπεύτριας έχει επιλυθεί και εάν υπήρξαν άλλα αιτήματα που εμφανίστηκαν στην πορεία της θεραπευτικής διαδικασίας. Είτε αποφασίσει να συνεχίσει με την ίδια θεραπεύτρια στο μέλλον είτε με διαφορετική, θα είναι όλα χρήσιμα συμπεράσματα για το άτομο που επιθυμεί να ξεκινήσει στο μέλλον έναν νέο κύκλο θεραπείας.

Ως θεραπεύτρια υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι οι οποίοι μπορεί να με οδηγήσουν στο να πάρω την απόφαση να τερματιστεί η συνεργασία με ένα θεραπευόμενο άτομο. Εάν κρίνω ότι δεν είμαι η κατάλληλη θεραπεύτρια για το άτομο (είτε λόγω ελλιπούς κατάρτισής μου στο συγκεκριμένο θέμα που το απασχολεί, είτε λόγω έντονης μεταβίβασης από το θεραπευόμενο άτομο που καθιστά αδύνατη την θεραπευτική εξέλιξη μέσα από την διαδικασία κ.α.) ή εάν αρθεί κάποιος από τους όρους του θεραπευτικού συμβολαίου από την πλευρά του θεραπευόμενου, τότε θα μεταφέρω τις ανησυχίες μου μέσα στο θεραπευτικό δωμάτιο, θα συζητήσουμε με το θεραπευόμενο άτομο τις αμφιβολίες μου ή τις δυσκολίες που έχουν προκύψει και θα ψάξουμε να βρούμε την καλύτερη δυνατή επιλογή, ώστε το άτομο να μπορεί να αποκομίσει τα μέγιστα οφέλη από την θεραπεία του είτε με εμένα είτε με άλλη θεραπεύτρια.

Σε περίπτωση που κρίνω ότι είναι αναγκαίο ή ωφέλιμο για εσάς να επισκεφτείτε έναν ψυχίατρο για να λάβετε κάποια διάγνωση ή φαρμακευτική αγωγή, θα συζητήσουμε εκτενώς μέσα στη συνεδρία αυτή την δυνατότητα. Θα ξεδιαλύνουμε μύθους γύρω από την φαρμακοθεραπεία που συνοδεύει τις ψυχικές ασθένειες, θα ακούσω με προσοχή φόβους και ενδοιασμούς για αυτό το θέμα και θα σας ενημερώσω εκτενώς για τις παρενέργειες που μπορεί να έχει η αγωγή σας, για το στάδιο προσαρμογής στο φάρμακο, τις συνέπειες από την απότομη διακοπή κλπ. Εάν ενταχθείτε σε κάποιο φαρμακευτικό σχήμα, θα παρακολουθώ μαζί με τον θεράποντα ιατρό σας την πορεία σας, δρώντας συμβουλευτικά και υποστηρικτικά στη θεραπεία σας.

Πάντα διατηρείτε το δικαίωμα να αρνηθείτε την οποιαδήποτε σύσταση σας γίνει από εμένα ή οποιονδήποτε άλλο ειδικό σας παρακολουθεί. Αυτό το οποίο είναι χρήσιμο για εσάς, είναι να διερευνήσουμε εάν υπάρχουν φόβοι γύρω από την φαρμακοθεραπεία οι οποίοι δεν στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και να φωτίσουμε οποιαδήποτε σημεία είναι σκιώδη στο θέμα της ψυχοφαρμακολογίας που σας προκαλούν φόβο.

Στις περιπτώσεις όπου κρίνω ότι η φαρμακοθεραπεία που σας έχει δοθεί από τον θεράποντα ψυχίατρό σας, είναι απαραίτητη για την προστασία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας της δικής σας ή οποιουδήποτε άλλου, διατηρώ το δικαίωμα αφού συζητήσουμε εκτενώς τους κινδύνους που μπορεί να επιφέρει η απόφασή σας, να σας ζητήσω να διακόψουμε την συνεργασία μας.

Δυστυχώς, πολλές φορές τα άτομα του οικογενειακού ή φιλικού περιβάλλοντος μπορεί να πιστεύουν ότι ο άνθρωπός τους έχει ανάγκη από την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας, αλλά το ίδιο το άτομο αρνείται να ζητήσει βοήθεια. Ακόμα και στις περιπτώσεις που το άτομο όντως χρειάζεται την συμβολή ενός ειδικού, αυτό δεν μπορεί να γίνει εφικτό και δεν θα είναι αποτελεσματικό εάν δε γίνει με την δική του βούληση και επιθυμία.

Στις περιπτώσεις ανηλίκων, εφόσον την επιμέλεια και την ευθύνη για την υγεία του προσώπου την έχουν οι φροντιστές ή οι κηδεμόνες, τότε οι ίδιοι θα επιλέξουν να φέρουν το άτομο σε θεραπεία. Και πάλι όμως, η προθυμία για την συμμετοχή του ατόμου είναι που θα καθορίσει την έκβαση της θεραπευτικής διαδικασίας.

Ακόμη όμως κι αν ένας ή μία σύντροφος ή ένα μέλος της οικογένειας θεωρείτε ότι χρειάζεται βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας και ο ίδιος αρνείται να μπει σε θεραπευτική διαδικασία, μπορείτε να ξεκινήσετε εσείς οι ίδιοι την δική σας θεραπεία εξερευνώντας τις δικές σας δυνατότητες αναφορικά με το πρόβλημα που υπάρχει και να διακινήσετε αλλαγές στο ευρύτερο πλαίσιο της οικογένειας ή του ζευγαριού. Οι στενές σχέσεις αλληλεπίδρασης και η ψυχική σύνδεση που έχετε με το πάσχον άτομο, μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές ακόμη και μόνο με τη δική σας μετακίνηση από το πεδίο του προβλήματος.

Οι μόνες περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να γίνει αναγκαστική νοσηλεία ενός ατόμου, είναι κατόπιν εισαγγελικής εντολής, κάτι για το οποίο κάνουμε συνεχώς προσπάθεια να εγκαταλειφθεί ως κοινή πρακτική και να λειτουργεί μόνο σε περιπτώσεις απειλής της ζωής του ατόμου ή άλλων ανθρώπων.

Όταν η θεραπεύτρια ζητά πληροφορίες από το άτομο, αυτό γίνεται για να αποκτήσει μια πιο σφαιρική εικόνα της ζωής και της ιστορίας του ατόμου. Η βαθύτερη κατανόηση και η καλύτερη αντίληψη των συνθηκών ζωής του ατόμου ή του παρελθόντος του, είναι πάντα προς όφελος του ίδιου του θεραπευόμενου ατόμου.

Παρόλα αυτά το άτομο μπορεί πάντα να αρνηθεί να απαντήσει σε κάτι που θα ερωτηθεί ή να κρατήσει ιστορίες, λεπτομέρειες, γεγονότα, που δεν θα τα μοιραστεί στη θεραπεία του. Ο στόχος δεν είναι να απογυμνώσουμε το άτομο μέσα στο θεραπευτικό δωμάτιο και να ανατέμνουμε την ψυχή του. Ο στόχος είναι να δώσουμε φωνή σε όσα επιθυμεί το άτομο, να αναγνωρίσουμε τραύματα και δυσκολίες αλλά και δυνατότητες και επιτεύγματα και να βρούμε δρόμους που οδηγούν το άτομο να ζήσει τη ζωή του όπως επιθυμεί.

Δυστυχώς ακόμη και σήμερα υπάρχει έντονο το στίγμα της ψυχικής υγείας και ένα άτομο το οποίο επισκέπτεται έναν θεραπευτή, μπορεί να το βιώσει. Σε κάθε περίπτωση, το άτομο που επισκέπτεται έναν ψυχολόγο ή έναν ψυχοθεραπευτή, ΔΕΝ είναι τρελός, επικίνδυνος ή αδύναμος όπως μπορεί να ειπωθεί. Εάν το άτομο δεν αισθάνεται άνετα να μοιραστεί με το περιβάλλον του την θεραπευτική δουλειά που κάνει με τον εαυτό του, μπορεί να κρατήσει για τον εαυτό του αυτή την πληροφορία. Μέσα στις συνεδρίες θα αναζητήσουμε μαζί τα πρόσωπα αυτά που θα μπορούσαν να στηρίξουν το άτομο στην προσπάθεια που κάνει, τα άτομα που μπορούν να κατανοήσουν, να αναγνωρίσουν και να ενδυναμώσουν το θεραπευόμενο άτομο.

Φυσικά. Εφόσον το επιθυμεί το ίδιο το άτομο που κάνει την θεραπεία του, μπορούμε να προσκαλέσουμε σε κάποιες συνεδρίες και άλλα σημαντικά πρόσωπα, που κρίνει το άτομο ότι θα βοηθήσουν ή θα στηρίξουν την πολύ σημαντική δουλειά που κάνει με τον εαυτό του. Μάλιστα, στην Αφηγηματική Ψυχοθεραπεία υπάρχει και η πρακτική των Εξωτερικών Μαρτύρων, στην οποία καλούμε σημαντικά πρόσωπα της ζωής του ατόμου, το θεραπευόμενο πρόσωπο παρουσιάζει την πορεία του μέσα στο θεραπευτικό ταξίδι, τους στόχους, τις ελπίδες, τις δυνατότητές του, την εξέλιξή του και την πορεία του πέρα και έξω από το πρόβλημα ή το τραύμα και έπειτα η ομάδα των μαρτύρων, δίνει ανατροφοδότηση για όσα άκουσε, ένιωσε και βίωσε. Το θεραπευόμενο άτομο έπειτα μοιράζεται σκέψεις και συναισθήματα πάνω στην ανατροφοδότηση των μαρτύρων κοκ.

Οι φίλοι και η οικογένεια είναι οι πιο σημαντικοί πυρήνες κοινωνικοποίησης, σύνδεσης και στήριξης του ατόμου. Αυτοί οι δύο πυλώνες, μπορούν αν δώσουν ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στο άτομο για να εξελιχθεί μέσα από το θεραπευτικό του ταξίδι. Μπορούν να σταθούν αρωγοί και σπουδαίοι παράγοντες αναγνώρισης της εξέλιξης του ατόμου. Παρ’ όλα αυτά, η φροντίδα που θα λάβει το άτομο από έναν ειδικό ψυχικής υγείας, είναι εντελώς διαφορετική για ένα ψυχικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Σε αυτή τη σχέση υπάρχουν θεραπευτικές αρχές, δομή και ειδικές τεχνικές. Δεν υπεισέρχονται οι μηχανισμοί άμυνας της θεραπεύτριας, τα δικά της συναισθήματα σε βάρος του ατόμου, ούτε η δική της υποκειμενική αντίληψη και κρίση για τη ζωή του ατόμου, όπως μπορεί να συμβαίνει σε μια προσωπική σχέση που έχει το άτομο με τους φίλους ή την οικογένεια.