Οικογενειακή Θεραπεία

Η οικογενειακή θεραπεία επικεντρώνεται σε μία από τις πιο σημαντικές ομάδες –αν όχι την σημαντικότερη- που διαμορφώνει τη ζωή του ατόμου. Οι πιο σημαντικές σχέσεις για έναν άνθρωπο, οι πιο στενές συνδέσεις, αλλά και τα πιο επιδραστικά τραύματα για τη ζωή ενός ανθρώπου συντελούνται συνήθως μέσα στον στενό πυρήνα της οικογένειας. Ταυτόχρονα όμως, η οικογένεια μπορεί να αποτελεί τον χώρο όπου στον παρόντα χρόνο μπορούν να επιλυθούν ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά από προηγούμενες γενεές, ζητήματα που μεταφέρονται στα επόμενα μέλη, αναζητώντας επίμονα λύση.

Η οικογένεια μπορεί να αποτελεί για το άτομο ή και για όλο το σύνολο, πηγή έντονου άγχους και φόβου, μπορεί να αναδύονται συμπτώματα σε ένα ή περισσότερα μέλη ή μπορεί να υπάρχει η ασθένεια ενός ή περισσότερων μελών, όπου κάνει επιτακτική την φροντίδα του «ασθενή» ώστε να μπορέσει η οικογένεια να διατηρήσει την ισορροπία της, τη συνοχή της και τη λειτουργικότητά της.

Πέρα από τα προφανή γεγονότα και συμπτώματα που φέρνει η οικογένεια στην θεραπεία της, υπάρχει και ένας αθέατος κόσμος, ένα κρυφό ρεπερτόριο συμπεριφορών, άρρητων συναισθημάτων, μυστικών, μοτίβων, κινήσεων, βλεμμάτων, επαναλαμβανόμενων λέξεων, οικογενειακών αφηγήσεων και πολλά άλλα που όλα μαζί συνθέτουν μια εικόνα αρκετά σύνθετη αλλά και περιγραφική ως προς τους δρόμους που ακολουθεί η οικογένεια και ως προς το τί παρεμβάσεις θα μπορούσαν να γίνουν ώστε να βρουν ένα νέο σημείο ισορροπίας, μακριά από το πρόβλημα ή το ενοχλητικό σύμπτωμα.

Η οικογενειακή θεραπεύτρια παρατηρεί όλα τα παραπάνω, διενεργεί ερωτήσεις, αναζητά πληροφορίες, ιστορίες, οικογενειακές αφηγήσεις και διερευνά νέες υποθέσεις μαζί με την οικογένεια. Αυτές οι υποθέσεις δεν έχουν την μορφή έτοιμων λύσεων, αλλά δίνουν στην οικογένεια νέες δυνατότητες, πέρα από την γκάμα των λύσεων που είχε δοκιμάσει η οικογένεια ως τώρα και που δεν είχαν «λειτουργήσει» με τον επιθυμητό τρόπο για τα μέλη. Οι αξίες, οι πεποιθήσεις, τα όνειρα και οι ελπίδες των μελών, σκιαγραφούν με τον καλύτερο τρόπο τους χάρτες που θα ήθελαν να δημιουργήσουν για το παρόν και το μέλλον τους.

Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό για την πορεία της οικογενειακής θεραπείας, να τοποθετήσουμε το πρόβλημα στο πλαίσιό του και να αναγνωρίσουμε ότι εκτός πλαισίου, πολύ πιθανά το πρόβλημα να μην υπάρχει. Διασαφηνίζουμε λοιπόν ότι πολλές φορές, αυτή η βαθύτερη ατομική διαταραχή ή παθολογία που «κρύβεται από πίσω», απλά δεν υφίσταται εάν τροποποιήσουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκφράζεται το σύμπτωμα. Και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό στην θεραπευτική διαδικασία καθώς δημιουργεί νέες δυνατότητες δράσης για τα μέλη της οικογένειας.

Η οικογενειακή θεραπεία ξεκινάει με ένα συγκεκριμένο αίτημα που φέρνει κάποιο μέλος ή και όλα τα μέλη μαζί. Σε κάθε συνεδρία εξετάζουμε εάν το αίτημα παραμένει το ίδιο, αν έχει αλλάξει ή αν μετατοπίζεται όσο η θεραπεία προχωράει και σε άρρηκτη συνεργασία οικογένεια και θεραπεύτρια, καθορίζουμε τους κατάλληλους θεραπευτικούς στόχους και τα βήματα που χρειάζεται να ακολουθήσει το κάθε μέλος και το σύνολο.

Η οικογένεια αποτελεί τον πιο ισχυρό πυρήνα στην κοινωνία, τουλάχιστον σε αυτή την χρονική συγκυρία και στον κόσμο όπως τον ξέρουμε μέχρι σήμερα. Αυτές οι δυνάμεις που ασκεί και έλκει η οικογένεια είναι παρούσες και στο θεραπευτικό δωμάτιο, βάζοντας και την ίδια την θεραπεύτρια ως παρατηρήτρια και παρατηρούμενη μέσα στη δύνη τους. Η

οικογένεια τοποθετεί την θεραπεύτρια άλλοτε στον ρόλο του παιδιού, άλλοτε στον ρόλο του γονιού, του κριτή, του μεσολαβητή, του συμμάχου, του αντιπάλου, του συντρόφου κοκ. Χωρίς να αφήνει να παρασύρεται από αυτή τη δύνη, η θεραπεύτρια καθρεφτίζει στα θεραπευόμενα μέλη όλες αυτές τις πολύπλοκες λειτουργίες της οικογένειάς τους. Μέσα στο ασφαλές πλαίσιο της θεραπείας, τα μέλη έχουν τη δυνατότητα να δουν τις λειτουργίες που επιφέρουν οι συμπεριφορές τους, τα λόγια που λένε αλλά και όσα δε λένε, τα βλέμματα, οι κινήσεις, τα μοτίβα και να αναδιατυπώσουν ιδέες, να επαναπροσδιορίσουν τους ρόλους τους, να χαράξουν νέους δρόμους.

Η οικογένεια ως κοινωνικό σύστημα αντανακλά αναπόφευκτα και το ιστορικό, πολιτισμικό και πολιτικό γίγνεσθαι μέσα στο οποίο αναπτύσσεται. Αυτά δεν αποτελούν τροχοπέδη, απεναντίας είναι χρήσιμες πληροφορίες που μπορούν να διευρύνουν το πεδίο των εναλλακτικών μας λύσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Τα μέλη που παίρνουν μέρος στη θεραπεία

Στην οικογενειακή θεραπεία, μπορούν να πάρουν μέρος όλα τα μέλη της πυρηνικής οικογένειας εφόσον συμμετέχουν με δική τους συγκατάθεση. Μπορούν επίσης να παρευρεθούν στις συνεδρίες και μέλη της ευρύτερης οικογένειας εφόσον αυτό είναι επιθυμητό. Στην πορεία της θεραπείας μπορεί να καλεστούν κι άλλα μέλη ή να γίνουν κάποιες συνεδρίες με συγκεκριμένα μόνο μέλη εάν αυτό κριθεί αναγκαίο για την καλύτερη έκβαση της θεραπευτικής διαδικασίας.

Σε κάποιες περιπτώσεις η οικογένεια μπορεί να θεωρήσει χρήσιμο να καλέσει στη θεραπεία και άλλα άτομα, έξω από τον στενό πυρήνα της οικογένειας, με τα οποία δεν τους δένουν δεσμοί αίματος ή συγγένειας. Αυτό πολλές φορές είναι εξαιρετικά ωφέλιμο για την οικογένεια καθώς βοηθάει να έχουμε επιπλέον εξωτερικούς παρατηρητές που μπορούν να μας δώσουν πολύ χρήσιμα στοιχεία για το επιθυμητό αποτέλεσμα που θέλει να επιτύχει η οικογένεια ή μπορούν να γίνουν εξαιρετικά χρήσιμοι μάρτυρες της καλής πορείας που έχουν διανύσει τα μέλη της οικογένειας μέσα στην θεραπεία τους, αντανακλώντας σκέψεις, συναισθήματα και μαθήματα ζωής που έλαβαν και οι ίδιοι από τα πρόσωπα που εργάστηκαν σκληρά ώστε να φτάσουν στον επιθυμητό τρόπο ζωής τους.

Η διάρκεια της θεραπείας

Η διάρκεια της θεραπευτικής συνεδρίας με τις οικογένειες είναι 90 λεπτά και ορίζεται συνήθως σε πιο αραιά διαστήματα. Η συνολική διάρκεια της θεραπείας μπορεί να ποικίλει από την μία ισόβια συνεδρία έως και την μακρόχρονη θεραπεία και σε αυτό συνυπολογίζουμε τις δυνατότητες της οικογένειας, το αίτημα και τις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες του οικογενειακού σχήματος.

Οικογενειακή θεραπεία χωρίς την οικογένεια

Πολλές φορές υπάρχει η ανάγκη για οικογενειακή θεραπεία, όμως κάποια μέλη από την οικογένεια μπορεί να μην επιθυμούν να συνεργαστούν σε αυτό το πλαίσιο. Άλλοτε πάλι, κάποια μέλη έχουν απομακρυνθεί σκόπιμα από τον πυρήνα της οικογένειας και επιθυμούν να εργαστούν για την επίλυση των οικογενειακών προβλημάτων μόνοι τους ή με κάποια μόνο μέλη με τα οποία έχουν δημιουργήσει «συμμαχίες».

Όταν καλούμαστε λοιπόν να λύσουμε οικογενειακά ζητήματα, ακόμα κι ένα μέλος ή κάποια μέλη, μπορούν να εκκινήσουν ουσιαστικές διεργασίες αλλαγής στους άλλους και στο όλο σύστημα της οικογένειας, ακόμη κι αν δεν συμμετέχουν όλα τα μέλη στη θεραπευτική διαδικασία.

Τα εργαλεία της οικογενειακής συστημικής θεραπείας

Στη συστημική οικογενειακή θεραπεία χρησιμοποιούμε πλήθος εργαλείων και τεχνικών που δίνουν τη δυνατότητα στα μέλη να διερευνήσουν και να εξερευνήσουν δυνατότητες, επιλογές, υποθέσεις και να διευρύνουν την αναγνώριση πάνω στο πρόβλημα αλλά και τη συμβολή τους σε αυτό. Έπειτα το πεδίο των πιθανών λύσεων διευρύνεται κι αυτό και δίνει στα μέλη την δυνατότητα να επιφέρουν τις επιθυμητές αλλαγές στη ζωή τους.

Το γενεόγραμμα, το οικογενειακό γλυπτό, οι κυκλικές ερωτήσεις, η άδεια καρέκλα, τα σενάρια των προβλημάτων και των λύσεων, οι εξωτερίκευση του προβλήματος, η αναγνώριση, η αναπλαισίωση, οι μεταφορές, οι τελετουργίες, είναι μερικά από τα πολύτιμα εργαλεία που μας δίνει η Συστημική Θεωρία και Σκέψη για την εργασία μας με οικογένειες.

Όταν καλούμαστε λοιπόν να λύσουμε οικογενειακά ζητήματα, ακόμα κι ένα μέλος ή κάποια μέλη, μπορούν να εκκινήσουν ουσιαστικές διεργασίες αλλαγής στους άλλους και στο όλο σύστημα της οικογένειας, ακόμη κι αν δεν συμμετέχουν όλα τα μέλη στη θεραπευτική διαδικασία.

"Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους. Κάθε δυστυχισμένη οικογένεια, όμως, είναι δυστυχισμένη με τον δικό της τρόπο." - Leo Tolstoy

"Μου είναι ξεκάθαρο πλέον ότι η οικογένεια είναι μια μικρογραφία του κόσμου. Για να κατανοήσουμε τον κόσμο, μπορούμε να μελετήσουμε την οικογένεια: ζητήματα όπως η δύναμη, η εγγύτητα, η αυτονομία, η εμπιστοσύνη και οι επικοινωνιακές δεξιότητες είναι ζωτικής σημασίας κομμάτια και υπογραμμίζουν το πώς ζούμε μέσα στον κόσμο. Το να αλλάξουμε τον κόσμο σημαίνει να αλλάξουμε την οικογένεια." - Virginia Satir

Πάντα κοντά σας

Συμπληρώστε την φόρμα και θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατό!